معاون علمی، پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و عضو هیات علمی فرهنگستان هنر با تاکید بر اینکه دچار بیماری کتابسازی شدهایم، گفت: امروز کتابهای خوب، اندکی کمیاب شده چرا که کتاب های امروزی برخاسته از درد روزگار ما نیست.
کاوه خورابه روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره اهمیت تالیف کتاب خوب، اظهارداشت: وقتی صحبت از یک کتاب خوب می شود باید از دو زاویه آن را بررسی کنیم، نخست بحث ظاهر کتاب است و نکته دوم و با اهمیت تر سوژه یا موضوعی است که نویسنده در اثر خود میخواهد درباره آن بحث کند.
وی افزود: در رویکرد اول یک کتاب خوب، کتابیست که جلد خیلی خوب داشته باشد، صفحه بندی و صفحه آرایی خوبی شده، از فونت مناسب برخوردار باشد و قطعی که برایش انتخاب می شود با توجه به حجمی که به آن کتاب اختصاص داده شده، قطع مناسبی باشد.
معاون علمی پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ادامه داد: متاسفانه این بخش نخست در تالیف کتاب گاهی کمتر مورد توجه قرار میگیرد. وی اظهارداشت: برخی نویسندگان آنقدر معطوف به متن میشوند که فراموش میکنند بالاخره شکل ظاهری کتاب هم حتما در درجه دوم بسیار مهم است.
خورابه تاکید کرد: در بحث محتوایی نیز مهمترین موضوع درباره یک کتاب خوب این است که مساله محور باشد، یعنی برخاسته از یک پرسمان و مساله اساسی برای مولف باشد.
عضو هیات علمی فرهنگستان هنر، گفت: کتاب، مجموعه ذهنیاتی است که از یک وجود ذهنی به نام مولف به یک نوع وجود دیگری به نام مکتوب منتقل میشود، به این معنی که ما از طریق نوشتارهایی پیمیبریم که در ذهن یک نویسنده چه چیزی وجود دارد.
وی با تاکید بر اینکه نویسنده برای تاثیرگذار بودن اثرش باید مساله ای مهم و به روز جامعه را در کتاب خود بحث کند، توضیح داد: همچنین برای تاثیرگذاری متن، نویسنده باید صداقت ذهنی خود را در نوشتاریاش هم نشان دهد یعنی نباید به گونه دیگری فکر کنیم و در نهایت به یک گونه دیگر بنویسیم.
خورابه با طرح این پرسش که همواره بین تمام بشریت این موضوع مطرح بوده که آیا در آن اثری که بوجود آوردهایم صداقت کافی و لازم وجود داشته یا نه؟ گفت: متاسفانه برخی نویسندهها بنا به اجبارهای پیرامونی از هر نوعی از جمله جبر تاریخی، فردی، درونی، اجتماعی، حکومتی و انواع دیگر چیزی خلاف آنچه که به آن باور دارند، می نویسند و این آغاز انحراف در کتاب است.
معاون علمی پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با تاکید بر اینکه کتاب خوب اثریست که از یک روشمندی پژوهشی برخورد باشد، افزود: مباحثی که در یک اثر نوشتاری مطرح و بحث میشوند باید یکدیگر را تکمیل کنند و در نهایت منجر به یک نتیجهای واحد و تاثیرگذار در ذهن مخاطب شوند، اتفاقی که کمتر در میان آثار به چاپ رسیده این روزها مخصوصا در حوزه شعر و داستان به چشم میخورد.
خورابه در ادامه با تاکید بر اینکه امانت داری نویسنده در یک کتاب خوب باید خودش را به بهترین شکل نشان دهد، گفت: درواقع امانتداری نویسنده باید از هر جهتی رعایت شود، یعنی آنچه که نویسنده در ذهن دارد را به نوشتارش منتقل کند نه آنچه خوشایند دیگران است.
وی افزود: بنابراین مولف کتاب باید عبارات، نقل قول و یا هر چیزی دیگری که از فردی دریافت میکند را در اثرش با ذکر منبع بیاورد و حتما مشخص کند که چه بخشی از آن را و از کدام منبع گرفته است، متاسفانه این مورد نیز از جمله اتفاقاتیست که در تالیفات این روزها کمتر رعایت میشود.
**کتاب نویسی سفارشی آفت یار مهربان
عضو هیات علمی فرهنگستان هنر، با انتقاد از آن چیزی که تحت عنوان کتابسازی از آن نام برده میشود، خاطرنشان کرد: متاسفانه کتابسازی و کتاب نویسی سفارشی آفت یار مهربان ما شده است چرا که این گونه آثار عموما بنابر مقاصد غیرحرفهای و غیر دغدغهمندانه مولفان کار میشود.
خورابه با انتقاد از برخی کتابهای درسی که توسط چند نفر از دانشجویان به سفارش یک استاد گردآوری میشود، گفت: اینگونه کتابها دردی از دردهای جامعه دانشگاهی و علمی کشور دوا نخواهد کرد.
وی افزود: مولف دردمند حتما مساله محور خواهد بود، فارغ از همه اهداف جزئی که معمولا با حوزه کتاب، کتاب آرایی و نگارش کتاب مرتبط میشود.
خورابه درباره معرفی چند کتاب خوب برای معرفی به خوانندگان نیز، گفت: اجازه بدهید که بصورت مصداقی وارد معرفی نشوم اما همچنان و هر روز که حافظ را میخوانم به عنوان یک کتاب خوب به آن رجوع میکنم، گلستان سعدی، منطق الطیر عطار، غزلیات و مثنوی مولانا، شاهنامه همه کتابهای خوبی هستند که متاسفانه با توجه به قدمت زیاد آنها اما همچنان بسیاری از ایرانیان این آثار را نخواندهاند.
وی با اشاره به آمار اعلام شده مبنی بر تولید 69 هزار عنوان جدید کتاب در کشور و اینکه چند درصد از این آثار با بحث کتاب سازی مرتبط می شود؟ افزود: امیدواریم 99 درصد رقمی که گفته شده کتابهای خوبی باشد که بدرد این جامعه بخورد ولی واقعیت این است که بسیاری از این کتابها مشمول آثار آموزشی میشوند که قرار است ما را از یک سد بسیار زشت و غیرانسانی به نام کنکور رد کنند که قاعدتاً درباره اینها اصلا نظری نمیتوانم بدهم.
معاون آموزشی و پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، گفت: واژه «کتاب» تقدس و اهمیت خاصی دارد، اما این گونه کتابهای آموزشی برای کنکور به نظرم بیشتر بدرد یک حوزه تجاری و بازاری میخورد که این مراکز کنکور از قِبل آن درآمدزایی کنند.
خورابه خاطرنشان کرد: البته همچنان کتاب های خوب هم تجدید چاپ می شوند که ارزش بارها خواندن را دارند، چه در حوزه اندیشه ایرانی و چه در حوزه اندیشه غربی.